سنگ مرمر، بازی رنگ در نور

سنگ مرمر ( (Onyx Stone از زیباترین، خاص، لوکس‌ترین و باکیفیت‌ترین سنگ‌های ایران و جهان است و با نام تجاری اونیکس (Onyx) در سراسر دنیا شناخته‌ می‌شود.

ریشه  یونانی آن،  marmoros  است. مواد تشکیل دهنده مرمر، کلسیت و آراگونیت است و از خانواده سنگ‌های آهکی دگرگون شده  است که در  مدت زمان میلیون ها سال بر اثر فشار و دما دگرگون شده  است و دارای مقاومت بالا در برابر گرما و سرما می باشد . در واقع سنگ مرمر همان سنگ تراورتن است که یک دگرگونی نسبی پیدا کرده است. سنگ مرمر سنگی یکدست و دارای استحکام بالاست و به عنوان سنگ بهداشتی نیز قابل استفاده می باشد.

سنگ مرمر دارای تنوع رنگی بسیار بالا و شفافیت منحصر به فرد است و همین امر آن را از دیگر سنگ‌های ساختمانی متمایز می‌کند. دلیل شفافیت آن، وجود بلورهای روشن در لایه‌های سنگ مرمر است که قابلیت عبور نور را به آن می‌دهد.

یکی از دسته‌بندی‌های اصلی سنگ مرمر بر اساس رنگ‌بندی آن است که انواع گوناگونی را شامل می‌شود: مرمر سفید، مرمر آبی، مرمر قرمز، مرمر صورتی، مرمر پرتقالی، مرمر عسلی، مرمر کرمی، مرمر شکلاتی، مرمر سبز، مرمر طلایی و...

سنگ مرمر سفید

سنگ مرمر سفیدخالص، سنگی بسیار منحصر به فرد است که در صورت یافتن آن، بسیار ارزشمند و قیمتی است. این سنگ بسیار شبیه به سنگ چینی است با این تفاوت که خطوط و هاله‌های رنگی زیبایی در خود دارد و هم‌چنین نور را از خود عبور می‌دهد. تنالیته سنگ مرمر سفید از سفید خالص تا کرمی روشن و نباتی با خطوط طلایی و زرد است. در بافت زمینه سنگ، هاله‌های رنگی زیبایی اغلب وجود دارد که زیبایی آن را دوچندان می‌کند.

سنگ مرمر صورتی

سنگ مرمر صورتی، یکی از جذاب‌ترین سنگ‌های مرمر است که در زمره سنگ‌های نادر نیز به شمار می‌رود. در ایران، سنگ مرمر صورتی را می‌توان در معادن شهر نقده در شمال غربی ایران، جستجو کرد. مرمر صورتی نقده، سنگ صورتی یکدست با رگه‌های سفید، صورتی کمرنگ و پررنگ است. این سنگ دارای بلورهای شفافی و روشنی است و حتی برش‌های ضخیم آن نیز، نور را عبور می‌دهد. یکی از معایب این سنگ، وجود رگه‌های زیاد در آن است در واقع هر چه سنگ مرمر صورتی شفافیت و یکدستی بیشتری داشته باشد، قیمت و ارزش بیشتری را خواهد داشت. کشور افغانستان در معادن هرات نیز دارای این سنگ بسیار زیباست.

سنگ مرمر پرتقالی

یکی از مرغوب‌ترین و بهترین سنگ مرمر پرتقالی یا نارنجی، از معادن مشهد استخراج شده و به سنگ مرمر مشهده معروف است. در ایران، اکثرا مرمر پرتقالی از دل کوه‌های خراسان و کرمان استخراج، فرآوری می‌گردد. سنگ مرمر پرتقالی، به دو صورت موجدار و بی‌موج بوده و در دل خود رگه‌های سفید، زرد و قهوه‌ای دارد.

سنگ مرمر عسلی طلایی

یکی از چشم‌نوازترین رنگ‌ها در سنگ مرمر، سنگ مرمر عسلی است. این سنگ که عمدتا از معادن استان‌های یزد، خراسان و کرمان به دست می‌آید، دارای رگه‌های جذاب نارنجی، قهوه‌ای و سفید است که نورپردازی با رنگ قرمز و زرد در پشت این سنگ، جلوه‌ای بی‌نظیر به آن می‌بخشد. سیرجان، یکی از مهم‌ترین قطب‌های استخراج مرمر عسلی است. سنگ مرمر عسلی با سنگ مرمر طلایی دارای شباهت‌هایی است که گاها این سنگ را می‌توان به عنوان مرمر طلایی نیز در نظر گرفت.

سنگ مرمر آبی

سنگ مرمر آبی از گونه‌های نسبتا کمیاب، منحصر به فرد و زیبا به شمار می‌آید و در طیف رنگی آبی، یاسی، بنفش و فیروزه‌ای است. در بافت اصلی سنگ، عمدتا رنگ‌های سفید، طلایی و زرد خودنمایی می‌کند.  معادن استان‌های کردستان و کرمان غنی از سنگ مرمر آبی است.

سنگ مرمر تراونیکس

از انواع دیگر سنگ مرمر می‌توان به سنگ تراونیکس اشاره کرد. تراونیکس، ترکیبی از سنگ تراورتن و مرمر می‌باشد و دارای ویژگی‌های مشترکی با هر دو است. در صورت عدم تامین شرایط محیطی لازم مانند فشار  و دمای بالا برای تبدیل و دگرگونی تراورتن به بلورهای مرمر و یا برداشت از معدن، پیش از اتمام زمان طولانی پروسه دگرگونی، تنها بخشی از بافت بلورها دگرگون شده و سنگ تراونیکس تشکیل می‌شود. قسمت‌هایی از سنگ تراونیکس که از جنس مرمر است، توانایی عبور نور بالایی دارد، ولی قسمت‌هایی که از جنس تراورتن است، به دلیل موج‌های مشابه به سنگ تراورتن، زیبایی منحصربه‌فردی به این سنگ بخشیده است. نورپردازی جذاب این سنگ، به خلق طرح‌های زیبایی از سنگ منجر می‌شود.

نمونه ای از سنگ های مرمر با رنگ‌و طرح متنوع

کاربرد سنگ مرمر

وجود بلورهای روشن و شفاف، سنـگ مرمر را به یکی از سنگ‌های جذاب و پرکاربرد برای استفاده در دیوارهای داخلی و کف ساختمان کرده است. به گونه‌ای که برای نمای داخلی ساختمان‌ها، لابی هتل‌ها، پذیرایی و … می‌توان دیوارهایی با نور مخفی طراحی کرد و  به دلیل عبور نور بالای آن و استفاده از نور مخفی در پشت سنگ ساختمانی مرمر، منظره بی‌نظیری از طرح سنگ را خلق نمود. این سنگ در لابی هتل‌ها و ساختمان‌های لوکس مسکونی، تجاری و اداری کاربرد بسیار زیادی دارد. هم‌چنین یکی از موارد کار شده‌ی این سنگ در  مکان‌های زیارتی به خصوص حرم امام رضا (ع) است که از سنگ مرمر سبز در دیواره‌ها و کف صحن‌های اصلی حرم استفاده‌شده است

وجود سنگ مرمر در دیواره های ساختمان علاوه بر زیبایی، باعث عایق محیط در برابر گرما نیز می شود. علاوه بر موارد اشاره شده از سنگ مرمر، می توان در پله های داخل ساختمان استفاده نمود. مزیت استفاده از مرمر به عنوان پله و کفپوش این است که مرمر آلودگی و گرد و غبار را به خود جذب نمی کند و به همین دلیل در مکان های مذهبی و پر رفت و آمد یکی از اولین گزینه های انتخاب کفپوش و پله می باشد. با توجه به نقوش و بافت منحصر به فرد سنگ مرمر ، از انواع آنها به صورت اسلب می توان در فضای پشت تلویزیون و یا پشت شومینه استفاده نمود.

یکی از ویژگی‌های سنگ های مرمر قابلیت ساب پذیری و تراش خوردگی بالای آن است ، می توان از آنها برای تولید انواع مصنوعات سنگی نظیر انواع آب نماها و میزهای سنگی، مجسمه و گلدان استفاده نمود.

شرایط نگهداری سنگ مرمر

 مرمرها در مقابل اسیدهای ضعیف واکنش نشان داده و کدر می شوند، بنابراین پیشنهاد می شود حتی المکان از سنگ مرمر به عنوان کانتر آشپزخانه استفاده نشود و در شستشوی سنگ های مرمر از شوینده های قوی استفاده نشود به جای آن می‌توان از صابون ملایم یا مواد شوینده ظرفشویی با pH خنثی استفاده کرد. بهترین گزینه تمیز کردن، سنگ‌شوی مخصوص است. هم‌چنین سطوح مرمر، مایعات را دوست ندارند و رطوبت باقی‌مانده روی آنها برای مدت طولانی لکه‌هایی را به جا می‌گذارد.یهتر است بلافاصله پس از ایجاد آلودگی با دستمال مرطوب سطح سنگ مرمر تمیز و سپس خشک گردد. همچنین به دلیل شکننده بودن می‌تواند به راحتی خراشیده و تراشه کند و در جاهایی که امکان سایدگی بالاست نباید به عنوان سطح کار استفاده شود. اگر از سنگ مرمر برای میز جزیره، روشویی‌ها و سطوح مختلف استفاده شد، باید حداقل دو بار در سال با مهر و موم‌های مخصوص سنگ، آب‌بندی شوند تا به محافظت از سطوح اونیکس در برابر لکه‌ها، خراشیدگی، حکاکی و اسید کمک کند.

سه تولیدکننده بزرگ سنگ‌های مرمـر در دنیا، ایتالیا، ایران و چین هستند ولی از نظر تنوع معدن و تنوع طرح؛ سنگ مرمـر ایران منحصربه‌فرد است.کشور ایتالیا، از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سنگ مرمر در جهان است. معادن سنگ مرمر ایتالیا در جزیره سیسیل و شهر لاتزیو واقع شده و کیفیت بالای آن مشهور است. در ایران وجود معادن غنی و فراوان در استان‌های کردستان (قروه)، خراسان(مشهد)، آذربایجان شرقی (آذرشهر)، آذربایجان غربی (نقده) کرمان (ده مریم سیرجان و ده رستم بم) نیز سبب تولید گونه‌های نادر و بسیار باکیفیت گردیده است.

 از جمله معدن‌های معروف در ایران می‌توان به معادن زیر اشاره کرد:

• مرمر قرمز آذرشهر
• مرمر پرتقالی کاشمر
• مرمر صورتی نقده
• مرمر سفید ده رستم بم
• مرمر سبز عباس‌آباد جلفا
• مرمر سفید قروه سنندج
• مرمر سبز بورق یزد
• مرمر سبز توران پشت یزد
• مرمر سبز آب‌باریک آذرشهر
• مرمر تنگوییه و گزوئیه سیرجان
• مرمر ساردوئیه رفسنجان

پراکنش معدن های معروف سنگ مرمر در ایران